Lean w służbie zdrowiu – jak to zrobić?

Służba zdrowia, a zwłaszcza ta publiczna, jest tematem codziennych dyskusji Polaków: że kolejki, że brak numerków, że panie w rejestracji niemiłe, że lekarz jakiś taki nieprzekonujący... Tak, w zakresie ochrony zdrowia jesteśmy ekspertami niemal tak wybitnymi, jak w temacie piłki nożnej - wszyscy się wypowiadamy, choć niewielu z nas zna tematy "od środka". Ale jest wśród nas jedna osoba, która temat zgłębiła i... przygotowała praktyczny przewodnik po uzdrawianiu służby zdrowia .

Doświadczenia z publiczną służbą zdrowia mamy przeróżne, ale nie da się ukryć, że przeważają te negatywne. Co ważne, nie narzekamy na samych lekarzy czy wspierający je personel medyczny, ale na organizację ich pracy. I najważniejsze: mówimy to jako klienci tego systemu! Systemu, który powinien służyć nam, pacjentom. Przynajmniej w teorii, bo codzienność zna prawie każdy z nas… Ale czy tak musi być? Czy wiecznie będziemy narzekać? Okazuje się, że nie tylko w naszym kraju procesy te dalekie są od oczekiwań klientów.

Szpital jak Toyota?

No właśnie – klientów! A kto jest klientem procesów medycznych? Wydawałoby się, że to oczywiste, ale… nie zawsze i wszędzie. Niklas Modig udowodnił (podczas „XVIII Konferencji Lean Management dla produkcji i usług”, 12-14 czerwca 2018 r. we Wrocławiu) na przykładzie szwedzkiego szpitala (badania pacjentów z ADHD), że czas od pierwszego kontaktu z pacjentem do przedstawienia mu kompletnych wyników (lead time) wynoszący 4 miesiące, składa się tylko z 17 godzin dodawania wartości(!). Co daje efektywność niższą niż 1%.

Poznaliśmy historię transformacji w medycynie, której efektem było nie tylko zadowolenie pacjentów, ale także zwiększenie zdolności przeprowadzania procedur medycznych (więcej pacjentów w tym samym czasie), a także rozszerzenie zakresu działań (wprowadzenie nowych rodzajów badań) dzięki uwolnionemu czasowi.  Okazało się (kolejny raz!), że wyjście od potrzeb klienta, nie tylko podnosi poziom jego satysfakcji, ale wzmacnia organizację i w efekcie podnosi produktywność.

Polski przykład skutecznej aplikacji LEANowej koncepcji zarządzania w służbie zdrowia przedstawił z kolei Rafał Szmuc (na Konferencji „Strategia LEAN” 20 listopada 2018 r. w Warszawie). Była to niezwykle inspirująca opowieść o jednym z dolnośląskich szpitali z grupy EMC Instytut Medyczny S.A., która dziś jest największą siecią szpitali i przychodni na rynku prywatnych usług medycznych w Polsce. Da się? Oczywiście, że tak!

Lean healthcare po polsku!

Hmmm… skoro jest to takie oczywiste, to dlaczego nie jest powszechne? Może wśród personelu medycznego brakuje wiedzy na temat podejścia LEAN? Jeśli tak, to luka ta własnie może zostać uzupełniona za sprawą Katarzyny Złotowskiej, która wydała „Praktyczny przewodnik po lean healthcare. Jak optymalizować procesy w ochronie zdrowia tworząc wartość dodaną”. To pierwsza taka pozycja literaturowa w Polsce. Na dodatek wydana w formacie idealnie pasującym do kieszeni fartucha lekarskiego czy pielęgniarskiego.

Jest to bogato ilustrowane kompendium wiedzy LEANowej przetłumaczonej na język ochrony zdrowia. Autorka to doświadczony ekspert lean healthcare. Z wykształcenia jestem inżynierem produkcji i właśnie to pozwoliło jej na połączenie świata medycznego z inżynierią i technologią procesów.

Katarzyna Złotowska jest pasjonatką LEAN, która wykorzystuje praktyczne doświadczenie w rozwiązywaniu codziennych problemów w szpitalach, innych placówkach ochrony zdrowia, ale nie tylko. Założyła firmę Lean Hospitals, w ramach której prowadzi są projekty usprawniające w szpitalach i innych placówkach medycznych.

Katarzynę Złotowską miałem przyjemność poznać podczas jednego z organizowanych przeze mnie spotkań networkingowych „Niech LEAN będzie z Wami!” (Słupsk, 20 lipca 2019 r.). Autorka wspomnianego poradnika od razu wywołała gorąca dyskusję na temat praktycznie braku przepływu w procedurach medycznych. A, że każdy Polak zna się na służbie zdrowia – na sali zrobiło się naprawdę gorąco. Zespołowo zilustrowaliśmy aktualną sytuację na mapie procesu. Wydawałoby się prosty proces, szybko zapełnił się post-itami z towarzyszącymi mu problemami.

Nasze wnioski? Każdy krok realizowany jest oddzielnie, a każda procedura medyczna wykonywana jest w oderwaniu od misji organizacji. Efektywność przepływu tracimy poprzez wykonywanie zadań cząstkowych (praca silosowa), mimo posiadanych przez personel kompetencji i uprawnień. Zamiast kompleksowego rozwiązywania problemu zajmujemy się pojedynczymi zadaniami. A pacjent? Nie wydaje się być klientem procesu. Jest raczej jego przedmiotem – póki co. Kasia zmienia tę rzeczywistość w polskich placówkach służby zdrowia!

Jak optymalizować procesy w służbie zdrowia?

Katarzyna w swoim poradniku prowadzi nas jak za rękę, wdrażając w stopniowo co raz bardziej zaawansowane elementy LEAN. Przedstawia nam w ten sposób kompletny model lean healthcare, gotowy do wykorzystania w placówce medycznej. Wystarczy rzucić okiem na spis treści, w którym każdy LEANowiec odnajdzie znane mu metody i narzędzia:

Czy ja ten poradnik polecam? Z pełnym przekonaniem! A w szczególności osobom, które mają możliwość dotarcia z nim do osób decyzyjnych w polskiej, publicznej służbie zdrowia. Niech w końcu pacjent będzie w centrum uwagi systemu ochrony zdrowia – nie tylko na papierze, ale i  w rzeczywistości. Czego sobie i Wam wszystkim życzę. Udanej lektury!

tytuł: „Praktyczny przewodnik po lean healthcare. Jak optymalizować procesy w ochronie zdrowia tworząc wartość dodaną”
autor: Katarzyna Złotowska
wydawca: Lean Process Katarzyna Złotowska
rok wydania: 2020