Bądź jak Formuła 1

Ile czasu zajmie Ci wymiana koła w samochodzie? Prawdopodobnie około 20-30 minut, jeśli masz w tym doświadczenie. W tym samym czasie sprawny serwis oponiarski wymieni opony we wszystkich czterech kołach Twojego samochodu. A zespół Formuły 1 zrobi to w... kilka sekund! I zatankuje do pełna przy okazji...

Ale nie zawsze tak było. Obejrzyj poniższy film, który w dwie minuty pokazuje, ile osiągnięto w tej dziedzinie na przestrzeni ostatnich 60 lat. Obserwuj uważnie wszystkie wykonywane czynności. Za chwilę razem je przeanalizujemy.

Źródło: YouTube

Jakie masz obserwacje? Porównajmy te dwa pitstopy między sobą oraz z Twoją wymianą koła w samochodzie. W obu przypadkach na filmie mamy z pewnością do czynienia z wyszkolonym, profesjonalnym zespołem. Jak to jest z Tobą – oceń samodzielnie.

Wymień koło, albo… od razu cztery!

Tak – zespół pracuje zdecydowanie wydajniej. A większy zespół z dobrze przydzielonymi rolami, jeszcze lepiej. Zauważ, jak wiele osób pracuje w drugim filmie i jak wąski zakres obowiązków mają poszczególne osoby. Dzięki temu całość przebiega tak szybko. Porównaj też używane narzędzia: w pierwszym filmie mechanik odkręca śrubę koła za pomocą młota, w drugim stosowany jest klucz pneumatyczny.

Specjalistyczne, dedykowane narzędzia znacznie przyspieszają proces odkręcania i przykręcania śrub. Zauważ też, jak skoncentrowany jest zespół w drugim filmie: wszyscy zamierają w oczekiwaniu na ten jeden, kluczowy moment. A kiedy bolid wjeżdża w wyznaczone pole, każdy z mechaników znajduje się dokładnie w miejscu, w którym ma wykonać swoją czynność.

Jedno jest pewne: wszystko zostało dokładnie zaplanowane a zespół z pewnością niejednokrotnie trenował obsługę bolidu jeszcze przed wyścigiem. Myślę, że już doskonale wiesz, jak należałoby się przygotować do startu w „zawodach na najszybciej zmienione koło w samochodzie”.

Ty też możesz być jak F1

Po co to wszystko analizujemy? Wyobraź sobie, że stosujesz te kilka zasad nie do wymiany koła w swoim samochodzie, ale do skrócenia czasu przezbrojenia w Twoim procesie. Stąd też akronim SMED, który pojawił się na tytułowej ilustracji. Jest to skrót z ang. Single Minute Exchange of Die co oznacza wymiana formy w jednocyfrowej liczbie minut. Hmmm… dosyć enigmatycznie.

Ta skomplikowana nazwa wywodzi się z Toyoty, gdzie od lat czterdziestych do siedemdziesiątych ubiegłego stulecia skrócono czas przezbrojeń dużych pras z kilku godzin do kilku minut. To tak w skrócie. Prace nad skracaniem czasu przezbrojeń toczą się na całym świecie w firmach z różnorodnych branż – wszędzie tam, gdzie szuka się optymalnej proporcji pomiędzy wielkością partii produkcyjnej, a częstotliwością przezbrojeń.

Jak łatwo się domyślić, im krócej trwa przezbrojenie, tym elastyczniej i ekonomiczniej można produkować.

 

Od czego zacząć?

Przyjrzyj się aktualnemu procesowi. Najlepiej nagraj wszystko kamerą, z jednego ujęcia, w szerokim planie. Następnie wraz z zespołem(!) obejrzyj film sekunda po sekundzie, ze szczegółami co robi pracownik podczas przezbrojenia maszyny. Przeanalizuj obecną metodologię.

Podziel czynności na wewnętrzne (które można wykonać tylko wtedy, kiedy Twój proces produkcyjny jest całkowicie zatrzymany) oraz zewnętrzne (takie, które można wykonać jeszcze przed zatrzymaniem procesu albo już po jego ponownym uruchomieniu). Jeżeli to możliwe, zamień czynności wewnętrzne na zewnętrzne (wyrzuć je poza proces).

Uprość to, co pozostało do wykonania w przerwie miedzy jedną a drugą produkcją. To, co z tego wyjdzie opisz w nowej instrukcji (procedurze), a następnie przeszkól z niej swoich pracowników. Zanim przystąpią do codziennej pracy powinni kilkukrotnie przećwiczyć nowy przebieg przezbrojenia.

Zamień minuty w sekundy!

Optymalizacja przezbrojeń poszła tak daleko, że skala minut przestała być już wystarczająca. Dziś wyróżniamy:

SMED = Single Minute Exchange of Die
z ang. wymiana formy w jednocyfrowej liczbie minut
gdzie czas przezbrojenia wynosi 4 – 9 minut

ZERO Change Over = przezbrojenie przy zerowej liczbie defektów (w pracy linii produkcyjnej)
gdzie czas przezbrojenia wynosi od 100 sekund do 3 minut

OTED = One Touch Exchange of Die
z ang. wymiana formy za pomocą jednego dotknięcia
gdzie czas przezbrojenia wynosi mniej niż 100 sekund

Właśnie z tym ostatnim przypadkiem mamy do czynienia w drugiej części filmu, gdzie zespół Ferrari uwija się z wszystkimi czynnościami w dosłownie kilka sekund.

Jak wygląda SMED w praktyce?

Zajmijmy się zmianą kół w Twoim w samochodzie. Niech to będzie zwykła, życiowa sytuacja: chcesz samodzielnie przełożyć koła letnie na zimowe w swoim samochodzie. Dla ułatwienia przyjmijmy, że dysponujesz dwoma kompletami kół: z oponami letnimi (właśnie na nich jeździsz) oraz z oponami zimowymi (przechowujesz je w garażu). Oczywiście, zależy Ci na tym, aby jak najmniej czasu spędzić na tej robocie. Jak to będzie wyglądało krok po kroku?

smed1

Jeździsz autem do momentu kiedy spada pierwszy śnieg. Wtedy nie masz już wyboru – musisz wymienić koła. Czynności, jakie musisz wykonać to:

  1. wyniesienie wszystkich 4 kół z garażu na podjazd
  2. przygotowanie narzędzi (lewarek, klucz do kół, przedłużka do klucza, rękawiczki)
  3. podjechanie samochodem na podjazd, gdzie dokonasz wymiany
  4. przebranie się w ubranie robocze mechanika, aby nie zabrudzić swoich codziennych ubrań smarem
  5. podniesienie prawej strony samochodu + ściągniecie 2 kół letnich + założenie 2 kół zimowych
  6. podniesienie lewej strony samochodu + ściągniecie 2 kół letnich + założenie 2 kół zimowych
  7. przebranie się w ubranie codzienne
  8. odjechanie samochodem z podjazdu
  9. odniesienie do garażu wszystkich narzędzi
  10. przeniesienie wszystkich 4 kół letnich na miejsce w garażu

Sporo czasu Ci to zajęło. Każdą czynność trzeba było wykonać samodzielnie. Stąd liniowy układ zadań – jedno po drugim. Teraz zastanów się, jak (wykorzystując wcześniej przedstawione zasady) można ten proces skrócić. Jedziemy do profesjonalnego serwisu!

smed2

A więc po kolei, jak na obrazku powyżej:

  1. niech koła będą przygotowane przez pracowników serwisu na umówioną godzinę
  2. narzędzia powinny być na miejscu, pod ręką
  3. wjeżdżasz na stanowisko wymiany kół
  4. nie musisz się przebierać, nawet nie wysiadasz – obsługują Cię mechanicy z serwisu
  5. podnoszą cały samochód jednocześnie i wymieniają wszystkie cztery koła na raz
  6. tak, wszystkie cztery, na raz, bo jest ich czterech
  7. nie przebierałeś się w kombinezon mechanika to i w drugą stronę nie musisz
  8. odjeżdżasz z serwisu (rachunek przyjdzie na maila, zapłacisz z domu)
  9. narzędzi nie musisz zbierać
  10. Twoje letnie koła mechanicy umieszczą w przechowalni serwisu

Jak Ci się podobało?

smed3Czas wymiany kół został wydatnie skrócony. Część czynności została wykonana przed Twoim przyjazdem (1, 2), niektóre wyeliminowano (4, 7), inne przekształcono (5+6), a jeszcze inne wykonano już po tym, jak odjechałeś zadowolony do domu.

Porównaj samodzielną wymianę kół z obsługą w profesjonalnym serwisie:

smed4

Nie masz już wątpliwości, że zmiana podejścia się opłacała. Wymiana zajęła Ci ułamek czasu, który trzeba byłoby poświęcić samodzielnie. Oczywiście, nic nie ma za darmo – za czas, który udało się zaoszczędzić trzeba zapłacić. Jestem jednak pewien, że Ci się to opłaciło.