Dantotsu czyli spektakularna poprawa!

Czytam wiele książek, a jeszcze więcej przewija się przez moje ręce. Niektóre z nich tylko wertuję, przyglądając się stronom, które od lat przynoszą podobne treści. Zmienia się sceneria, zmieniają główni aktorzy, a zawartość to zwykle kompilacja "tego, co już kiedyś czytaliśmy". A tutaj... zaskoczenie! Jest zupełnie inaczej. I to jak: SPEKTAKULARNIE!

Podoba mi się oryginalny, angielski tytuł tej książki „The Toyota Way of Dantotsu Radical Quality Improvement” co przetłumaczyłbym na „Sposób Toyoty na radykalną poprawę jakości.”

Pominięte w tłumaczeniu (aby uniknąć tautologizmu) słowo dantotsu jest japońskim kolokwializmem oznaczającym coś ekstremalnego, spektakularnego, niezrównanego. A tematem tej książki jest przecież…

NIEBYWAŁA poprawa jakości poprzez Drogę Toyoty

Co autor książki „Droga Toyoty do doskonałej jakości” (bo taki nosi ona tytuł w polskim wydaniu), Sadao Nomura, mówi o Lean w kontekście poprawy jakości? Jak wykorzystał blisko cztery dekady doświadczenia w samej Toyocie, aby podczas kolejnych 10 lat w jej spółce-córce spektakularnie poprawić jakość?

KAIZEN JAKOŚCI to najprostszy sposób podejścia do Lean. Wymaga to jednak głębokiego zaangażowania ze strony przywódców wyższego szczebla w ciągłe nauczanie i kierowanie swoimi pracownikami, dopóki nie nabiorą pewności co do swojej zdolności do wytworzenia produktu wolnego od wad. Opłaca się, bo we wszystkich firmach, którymi zarządzałem przez 10 lat, udało nam się zredukować wady jakościowe o ponad 90%. (*)

Teraz być może niektórym z czytelników przychodzi do głowy jedna myśl: to kolejna książka, która gloryfikuję Drogę Toyoty, a tej w praktyce (prawie nikt) na żywo nie widział. Nic bardziej mylnego! Nie znajdziemy tu ochów i achów w amerykańskim stylu.

Słowa autora pełne są skromności i poszanowania

…dla osób, których pracę i rozwój opisuje. Co więcej, sam przyznaje się do tego, że jego początkowe podejście było błędne:

Dojście do tego zajęło trochę czasu: w pierwszym roku moje podejście polegało na przekazywaniu natychmiastowej informacji zwrotnej liderom zespołów odpowiedzialnych za projekt, usterkę i użycie systemu wizualnego, aby uwidocznić problemy, ale to nie zadziałało. Ludzie byli zbyt zajęci i nie mogli nadążać za moimi naukami. (*)

Co więc zadziałało? To, co zawsze – zakrzyknąłby niejeden ortodoksyjny Leanowiec – f u n d a m e n t y !

Dlatego ponownie skupiłem swoje wysiłki na podstawach Drogi Toyoty i na tym, co nazwałem działalnością związaną z jakością Dantotsu. Dantotsu oznacza wykonywanie kaizen konsekwentnie, stale i całkowicie, aż problem zniknie na zawsze. (*)

I właśnie o tym jest ta książka. O absolutnie fundamentalnym podejściu do tego, co w Drodze Toyoty najważniesze. Ale nie przeczytamy w niej ani słowa o 14 zasadach zarządzania, o nie!

Nawet o 5S nie ma ani słowa, co może niektórych zszokować… Czy 5S moża zastosować w jeszcze prostszej formie? Bez tych tajemniczych, pięciu japońskich słów? Oczywiście! Autor udowadnia, że

2S w zupełności wystarczy!

Selekcja (seiri) i systematyka (seiton) są podstawą sumiennej produkcji (monozukuri). Autor wykazuje, do czego prowadzi brak konsekwencji w tylko tych dwóch krokach powszechnie znanego, będącego podstawą kaizen, systemu 5S. Ale nie o porządki tu chodzi…

Autor prowadzi nas przez proces budowania kultury jakości: zaczynamy od wyznaczania celów (w tym dalekosiężnego, niemal nieosiągalnego zera wad), identyfikujemy problemy poprzez ich wizualizację, systematyczną eliminację oraz zapobieganie ich powracaniu.

Ktoś stwierdzi: klasyka klasyki, każda książka o jakości Ci to powie… Błąd! Stosując leanowe podejście do tematu zajmujemy się problemami kompleksowo: stabilizujemy procesy poprzez standaryzację (pracy i przepływu), mierzymy je a wyniki wizualizujemy. W szczególności problemy, aby na końcu pracownicy mogli zająć się ich rozwiązywaniem.

Gotowe schematy postępowania…

… to jest ewidentnie coś, co książkę tę wyróżnia z tłumu na półce w księgarni. Wystarczy ją przewertować, aby natychmiast zorientować się, że autor przygotwał dla nas nie tylko opowieść o sukcesie, ale przede wszystkim szczegółowe instrukcje, co i jak zrobić.

I nie sposób nie zauważyć w nich elementów TWI, które w Drodze Toyoty stanowi fundament pracy. Otrzymujemy w zasadzie gotowe do użycia arkusze pracy, które po lekkim dostosowaniu z powodzeniem mogą służyć naszym procesom identyfikacji i rozwiązywania problemów.

…a jak sprawić, aby ludziom się chciało?

Musisz stale rzucać ludziom wyzwania! Daj im możliwość wykorzystania swoich umiejętności w różnych zastosowaniach, a gdy tylko osiągną postępy, daj im kolejne wyzwanie. (*)

Podejmowanie trudnych problemów jakościowych, otrzymywanie dobrych ocen oraz uznanie i dobra preputacja to sposób na uczynienie pracy ciekawym, rozwojowym wyzwaniem. Autor odwołuje się do piramidy Maslowa, aby każdy zarządzający ludźmi zdawał sobie sprawę z hierarchii potrzeb człowieka, a następnie świadomie z tej wiedzy korzystał.

Bardzo ważne jest, aby nie trzymać ludzi na tym samym stanowisku zbyt długo. Wyślij ich w nowe miejsce lub daj im nowe stanowisko. W moim przypadku było tak samo: jako młody inżynier stanąłem przed wyzwaniem pracy nad różnymi rzeczami i wiele się przy tym nauczyłem. Sama wiedza to nic. Musisz zrobić! (*)

Tak, rozwiązywanie problemów może być ciekawym zajęciem. A już na pewno takim będzie, jeśli wesprzemy je sprawdzoną w boju metodą opisaną na kilkuset słynnych „Notatkach Nomury” czyli zapiskach (pełne objaśnienie notatek odnajdziemy w trakcie lektury) na arkuszach formatu A3 , które dzisiaj dostępne są w formie książki.

Polecam ją z pełnym przekonaniem! A kto mnie zna, ten wie, że w problem solving trochę potrafię.

tytuł: „Droga Toyoty do doskonałej jakości”
autor: Sadao Nomura
wydawca: Wydawnictwo Lean Enterprise Institute Polska
rok wydania: 2023
książka dostępna na: leanbooks.pl

(*) cytaty pochodzą z wywiadu, jaki Sadao Nomura udzielił w 2019 roku, opublikowanego na Planet Lean.

PS Książki do recenzji użyczyło Wydawnictwo Lean Enterprise Institute Polska – nie jest to płatna współpraca reklamowa.

PPS Przy okazji wtrącę też moje osobiste przemyślenie związane z samą Drogą Toyoty, która… z samą drogą wiele wspólnego nie ma, ponieważ chodzi tu raczej o sposób Toyoty. Sposób na to, jak pracować z ludźmi i doskonalić swoje procesy, aby jedno i drugie prowadziło do zadowolenia klienta, tego zewnętrznego, ale i wewnętrznego.